کاربرد آلومینیوم در بسته بندی مواد غذایی

تاریخچه پیدایش آلومینیوم

بیش از چهل سال است که ظروف آلومینیومی بخش عمده ای از مواد اولیه در صنعت بسته بندی را تشکیل می دهد. فراوانی این فلز به عنوان منبع طبیعی، خواص ذاتی، تحمل حرارت و بازیابی آن به همراه انرژی پیشرفته، باعث شده است که برای بسته بندی انواع مواد مورد استفاده گردد. بیش از 8 درصد از پوسته کره زمین را آلومینیوم تشکیل میدهد. حدس زده می شود که در دنیا حدود12 میلیارد ذخیره آلومینیومی وجود داشته باشد. سنگ آلومینیوم به صورت بوکسیت، که حاوی اکسید آلومینیوم، اکسیدهای سلیسیوم، آهن و سایر فلزات است، از معدن استخراج می شود. آلومینا با کمک فرایند شیمیایی سود در درجه حرارت بالا به دست می آید تا تمام ناخالصی ها گرفته شده و بعد محول شیمیایی برای تجزیه آلومینا به آن افزوده می شود که سرانجام پس از ته نشین شدن و خروج از صافی در معرض حرارت قرار میگیرد تا آب آن تبخیر شود. جسم ظریف سفید رنگ به جای مانده ظاهری شبیه به آرد دارد. وزن مخصوص آلومینیوم 7/2 گرم بر سانتیمتر مکعب می باشد که اگر به صورت ذوب شده باشد، می توان به صورت فویل و نوار باریک شکل بگیرد. ضخامت آلومینیوم به صورت فویل برای بسته بندی نمودن مواد غذایی 20-7 میکرومتر به صورت نوار 21-35 میکرومتر است اما اغلب در بسته نمودن مواد غذایی از فویل آلومینیومی به ضخامت 7-12 میکرومتر استفاده می شود. برای بسته نمودن پنیرهای پروسس از فئیل آلومینیومی به ضخامت 9-15 میکرومتر بهره می گیرند. برای درپوش زدن بطری شیشه ای شیر، نوار آلومنیومی به ضخامت 40-65 میکرومتر و جهت بسته بندی نمودن مواد غذایی منجمد شده آماده و مربا با حجم کوچک (مربا مخصوص رستوران) نوار آلومینیومی به ضخامت 80-150 میکرومتر استفاده می شود سال 1998 در جهان، 40 درصد کل مواد غذایی توسط آلومینیوم بسته بندی می شوند. کارخانه های مواد غذایی در اروپا تا سال 1998 بیش از 260000 تن مواد غذایی را در قوطی های آلومینیومی بسته بندی نمودند، که این مقدار 170000 میلیارد تن بیش از 10 سال گذشته بوده است. تقریبا 15 میلیارد قوطی آلومینیومی مخصوص نوشابه در همین سال تولید شده است. به طور متوسط 40 درصد از کل بسته بندی نوشابه های مصرفی را قوطی های آلومنیومی تشکیل می دهند.

مزایا ظروف آلومینیومی

آلومینیوم در مقابل اکسیژن و روطبت از حساسیت کمتری برخوردار است. این موضوع به تشکیل اکسید آلومینیوم ایجاد شده در سطح فویل یا نوار بر میگردد. سطوح اکسید شده در مقابل حرارت حساس می باشند. اگر از آلومینیوم به عنوان مواد اولیه بسته بندی استفاده شود، باید سطح آن توسط لاک یا یک مواد پلاستیکی پوشانده شود. یکی از مزایای فولی آلومینیوم این است که سمی نیست. شایان ذکر است که آلومینیوم لاک اندود شده، انتقال آلومنیوم به مواد محتوی خود فقط 1 میلی گرم برای هر کیلوگرم خواهد بود. به طور کلی 10-40 میلی گرم توسط جیره غذایی وارد بدن انسان می شود که این مقدار نیز دفع می گردد. ظروف آلومینیومی سبک بودها و از مقاومت خوبی در مقابل خوردگی و فساد شیمیایی برخوردار است.

آلومینیوم غیر قابل نفوذبه نور و هوا بوده و به همین دلیل مواد اولیه بسته بندی آلومینیومی از نفوذ رطوبت، نور، اکسیژن، میکروارگانیسم و کاهش مواد معطر جلوگیری می نماید و خود نیز از لحاظ مزه و بو خنثی می باشد. ظروف آلومینیومی قابلیت انعطاف پذیری خوبی دارد و از رنگ پذیری و چاپ پذیری مطلوبی برخوردار است.

اگر ضخامت فویل آلومینیوم 20 میکرومتر باشد، مطقا غیر قابل نفوذ به روغن و مواد معطر است. فویل آلومینیومی را می توان توسط دستگاه به آسانی به فرم های مختلف (اشکال مختلف) درآورد. آلومینیوم مقاوم به فشار خارجی بوده و نور را دفع می کند و نیز در مقابل حرارت زیاد و سرما (منجمد شده) مقاوم می باشد. از لحاظ محیط زیست بازیابی آن امکان پذیر بوده و حجم زباله کمتری دارد.

معایب ظروف آلومینیومی

فویل آلومینیوم نازک ( به ضخامت 20 میکرومتر) به طور طبیعی حاوی منافذ بسیار ریز می باشد. در هنگام فرم دادن این فویل، پاره شدن آن از قسمت منافذ به طور سریع امکان پذیر است. از این جهت این مواد برای بسته بندی مواد غذایی که حساس به اکسیژن و رطوبت می باشند، مناسبت نیست. خوردگی در فویل آلومینیوم امکان پذیر است، به خصوص اگر برای بسته بندی نمودن مواد غذایی قلیایی یا گوگرد دار مانند کشمش از فویل آلومینیومی استفاده شود. اگر مواد غذایی آماده در فویل آلومینیوم بسته بندی شده باشد آنرا نمی توان توسط مایکروویو گرم نمودف یکی از معایب دیگر فویل آلومینیوم این است که توسط المنت حرارتی غیر قابل دوخت می باشد. فویل آلومنیومی بدون لاک از انعطاف پذیری کمی برخوردار بوده و مقاومت کمتری دارد.

منبع: ماهنامه صنایع چاپ و بسته بندی شماره 91